Αν μας αρέσει η ανεξαρτησία, θα μας ενοχλεί η αυξανόμενη συμμόρφωση των γνώσεων, των αξιών, των συμπεριφορών την οποία προκαλεί το σημερινό μας σύστημα. Τότε μπορεί να επιθυμούμε να δημιουργήσουμε συνθήκες μάθησης που να καθιστούν δυνατή τη μοναδικότητα, την αυτόκατεύθυνση, το να οργανώσουμε δηλαδή τη ζωή μας με βάση τα δικά μας θέλω και την αυτενέργεια της μάθησης.
Η διεκδικητικότητα θεωρείται μία σημαντική επικοινωνιακή δεξιότητα που σχετίζεται με το σεβασμό των προσωπικών δικαιωμάτων και ορίων με σκοπό τη δημιουργία υγιών και διαρκών σχέσεων. Ένα διεκδικητικό άτομο λέει τη δική του γνώμη για να επηρεάσει τους άλλους, ενώ παράλληλα σέβεται τα προσωπικά όρια των άλλων. Ομοίως προστατεύει τον εαυτό του από εκείνους που θα ξεπερνούσαν τη δική του γραμμή. Η διεκδικητικότητα απαιτεί άμεση ανοιχτή και ειλικρινή επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων. Αυτή μπορεί να είναι μεταξύ εσάς και ενός συνεργάτη, ενός φίλου ή ενός συζύγου. Αυτού του είδους η ανοιχτή επικοινωνία θα κάνει τον καθένα να αισθάνεται καλύτερα για τον εαυτό του και τον άλλον και το πιο σημαντικό είναι ότι θα βοηθήσει την ανάπτυξη και διατήρηση υγιών σχέσεων με τους φίλους, αγαπημένους και συναδέλφους. Για να αναπτύξετε τις σχέσεις σας πρέπει να αναπτύξετε δεξιότητες επικοινωνίας οι οποίες περιλαμβάνουν την άνεση να εκφράζετε αυτό που πραγματικά χρειάζεστε και θέλετε, αλλά καθώς πρόκειται για μία αμφίδρομη διαδικασία πρέπει να μάθετε να ακούτε τις επιθυμίες και τις ανάγκες των άλλων.
Κανείς δεν μας έχει δείξει πώς να ζούμε τη ζωή μας με έναν σωστό τρόπο και μερικά από τα πρότυπα μας δεν έχουν ιδέα όπως και εμείς, γιατί κανείς δεν τους δίδαξε, απλώς βασίστηκαν σε ότι ξέρουν για το πώς να πράτουν. Η Μάγια Αγγέλου κάποτε είχε πει “έκανες αυτό που ήξερες να κάνεις και όταν ήξερες καλύτερα το έκανες καλύτερα”. Ευτυχώς υπάρχουν διαθέσιμες νέες πληροφορίες που θα βοηθήσουν όλους όσους θέλουν να μάθουν περισσότερα και να ζήσουν καλύτερα.
ΤΙ ΣΑΣ ΕΜΠΟΔΙΖΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΤΕ ΔΙΕΚΔΙΚΗΤΙΚΟΙ
Η διεκδικητικότητα δεν είναι αυτό που κάνεις, είναι αυτό που είσαι (Σάκτι Καγουέϊν).
Υπάρχει τεράστια διαφορά μεταξύ του να είσαι διεκδικητικός και το να είσαι επιθετικός. Το να είσαι διεκδικητικός είναι ένας τρόπος ζωής που αποκομίζεις τα μέγιστα χωρίς να σου λένε οι άλλοι πώς να κάνεις κάτι. Αυτό σημαίνει απλά ότι δεν χρειάζεται να είστε αντιπαθητικοί, πιεστικοί ή αγενείς για να πετύχετε το δικό σας τρόπο. Δεν μπορείτε να πείτε και να αποφασίσετε, τώρα, θα γίνω διεκδικητικός και κανένας δεν θα με σπρώχνει πια, τέρμα πια ο κύριος-ία “καλό παιδί”. Το να μάθετε πώς να είστε διεκδικητικοί απαιτεί μία νέα νοοτροπία και ένα νέο σχέδιο δράσης. Θυμηθείτε, θέλετε να μάθετε να είστε διεκδικητικοί, όχι επιθετικοί για αυτό κάντε στον εαυτό σας τις εξής ερωτήσεις: α) τι εκτιμώ περισσότερο β) ποιες είναι οι πεποιθήσεις μου για το πώς λειτουργεί η ζωή γ) πώς αισθάνομαι για τον εαυτό μου και δ) ποιες είναι οι προσεγγίσεις μου στη ζωή και αν λειτουργούν αυτές οι προσεγγίσεις.
Η αλλαγή ξεκινάει με την επίγνωση, γνωρίζετε ότι πρέπει να αλλάξετε, απλώς δεν ξέρετε πώς να ξεκινήσετε. Ήρθε λοιπόν η ώρα να μάθετε γιατί κάνετε αυτό που κάνετε και πώς να το αλλάξετε. Θυμηθείτε δεν μπορείτε απλώς να γυρίσετε ένα διακόπτη και να γίνετε αμέσως διεκδικητικοί και επιτυχημένοι στη ζωή. Για να μάθετε πώς να γίνετε διεκδικητικοί και να είστε σε σχέση ευθύνης με τη ζωή σας, πρέπει να είστε ειλικρινής με τον εαυτό σας διότι δεν μπορείτε να αλλάξετε αυτό που δεν αναγνωρίζετε. Ήρθε η ώρα να καταλάβετε τι κρύβετε από τον εαυτό σας και αποτυγχάνετε συστηματικά. Όταν πρόκειται να κυνηγήσετε και να επιτύχετε τους στόχους σας τη ζωή απλώς παρασύρεστε; ή είστε χωρίς σχέδιο, στόχους και ιδέες; Μήπως έχετε κολλήσει σε μία ζώνη άνεσης που δεν σας δίνει νέες προκλήσεις, αλλά αντίθετα πολύ λίγα από αυτά που πραγματικά θέλετε και πάρα πολλά από αυτά που δεν θέλετε και στη συνέχεια ζείτε με ενοχές και απογοήτευση και δεν ξέρετε πώς να αλλάξετε τα πράγματα. Αυτό που διακυβεύεται εδώ είναι η ποιότητα της ζωής σας. Θέλετε να είστε πλήρεις και αυτεξούσιοι του εαυτού σας; ή είστε εντάξει με το να κάνει κάποιος άλλος κουμάντο και να παίρνει αποφάσεις για σας για το υπόλοιπο της ζωής σας; Αισθάνεστε ότι σας πιέζουν συνεχώς; νιώθετε ότι σας εκμεταλλεύονται; προσπαθούν οι κοντινοί σας άνθρωποι να διευθύνουν τη ζωή σας; Μήπως νιώθετε ότι είστε έτοιμοι να αρχίσετε να ζείτε τη ζωή με τους δικούς σας όρους; Δεν χρειάζεται να δέχεστε βάρη όπως αυτά που αναφέρονται παραπάνω μπορείτε να διεκδικήσετε για τον εαυτό σας και να φτάσετε σε κάτι καλύτερο. Έχετε το δικαίωμα και την ικανότητα να έχετε αυτό που θέλετε από τη ζωή. Με μια προειδοποιήση όμως, η αλλαγή δεν έρχεται σε μία στιγμή, η διεκδικητικότητα είναι κάτι που πρέπει να μαθαίνετε προσεκτικά βήμα προς το βήμα, αυτό ισχύει ιδιαίτερα αν έχετε περάσει χρόνια ακολουθώντας τους άλλους να σας λένε τι να κάνετε και πώς να το κάνετε. Ποιό κίνητρο έχετε για να αλλάξετε και να μάθετε να διεκδικείτε για τον εαυτό σας; Σκεφτείτε αυτούς τους ανθρώπους που κυβερνούν τον κόσμο μας, είτε πρόκειται για άτομα επιχειρήσεων, πολιτικοί, του αθλητισμού, της ψυχαγωγίας, υπάρχει ένας κοινός παρανομαστής για όλους αυτούς ανθρώπους. Αυτοί οι άνθρωποι ξέρουν ποια κουμπιά πρέπει να πατήσουν για να πάρουν αυτό που θέλουν. Μερικοί από αυτούς είναι εξαιρετικά έξυπνοι και ευκρινείς, ενώ άλλοι είναι απλώς χειριστικοί, κάποιοι αδιαφορούν για το αν συμφωνείτε μαζί τους και αν συμμερίζονται τις απόψεις τους άλλοι. Απαιτούν να συμφωνήσετε μαζί τους γιατί θεωρούν ότι γνωρίζουν καλύτερα και αυτό τους δίνει την εξουσία να λένε σε όλους τι πρέπει να κάνουν και τι να λένε. Θα πρέπει λοιπόν να έχετε επίγνωση ότι η εκμάθηση της διεκδικητικότητας ενέχει κινδύνους. Θα διαπιστώσετε ότι αρκετοί ίσως συμφωνήσουν μαζί σας όμως στην πραγματικότητα θα συναντήσετε και ανθρώπους που είναι σκεπτικιστές ή απαισιόδοξοι ή απλοί αρνητές των όσων λέτε. Ένα σημαντικό να δέχεστε την άποψη του άλλου και να την προσεγγίζετε με ευγένεια καθώς επίσης σημαντικό είναι να μην ρίχνετε αλλού τις ευθύνες για την ζωή σας. Πολλοί λένε, αυτό δεν προορίζεται για μένα, είναι κάτι πολύ υψηλό δεν μπορώ να το φτάσω, άλλοι λένε, δεν είναι στο πεπρωμένο μου ή ποτέ δεν φαίνεται να βρίσκω τη σωστή στιγμή, λοιπόν ήρθε η ώρα να σταματήσετε να κλαψουρίζετε για την κακή τύχη ή για τα λάθη ή για το ότι τα πράγματα δεν φαίνεται να σας πάνε καλά. Σταματήστε να διοργανώνεται πάρτυ οίκτου, σταματήστε να βρίσκετε δικαιολογίες, ήρθε η ώρα να μάθετε να διεκδικείτε τον εαυτό σας, για τον εαυτό σας και αυτό που πραγματικά θέλετε.
Οπότε πάμε στα βασικά. Τι ακριβώς φοβάστε; Όλοι οι άνθρωποι μοιράζονται τον καθολικό φόβο της απόρριψης, η σκέψη και μόνο της απόρριψης μπορεί να μετατρέψει τον ισχυρότερο άνδρα ή γυναίκα σε μια δειλή προσωπικότητα. Τι επιθυμούμε οι περισσότεροι; τι επιθυμεί ο καθένας τη ζωή του; Οι περισσότεροι λαχταρούμε την αποδοχή, νιώθουμε χαμένοι αν δεν είμαστε αποδεκτοί, νοιώθουμε παραμελημένοι και αποκλεισμένοι. Η αποδοχή είναι πολύ βασικό για τους περισσότερους από εμάς, μαθαίνουμε την αποδοχή από τη βρεφική ηλικία, τα παιδιά θα κάνουν τα πάντα ακόμα και πράγματα που δεν τους αρέσουν μόνο και μόνο για να κερδίσουν την αποδοχή των γονέων, των φίλων ή των δασκάλων τους και αυτό συνεχίζεται καθόλη τη διάρκεια της ζωής μας καθώς μεγαλώνουμε.
Ο Πολ Λάντρες μας δίνει ένα παράδειγμα της σκέψης και νοοτροπίας ενός διεκδικητικού ατόμου, “Ποιό είναι το τίμημα για την αποδοχή σας για μένα για να συμμορφωθώ, να είμαι όπως θα θέλατε να είμαι; Όχι, θα πρέπει να με αποδεχτείτε όπως είμαι”. Έτσι είτε σας έχουν αποδεχτεί ή όχι, έχετε το δικό σας πεπρωμένο να δημιουργήσετε, μπορείτε να το κάνετε ευτυχισμένο, λυπημένο, καλό ή κακό, επιτυχημένο ή όχι. Η ζωή είναι δική σας και τελικά είστε υπεύθυνοι για το πώς θα εξελιχθεί. Μπορεί να υπάρξουν αναποδιές και να μην εξελιχθούν όλα σύμφωνα με το σχέδιο σας, ίσως χρειαστεί να προσαρμόσετε το σχέδιό σας και να σκεφτείτε ένα άλλο εναλλακτικό. Στο τέλος μαθαίνοντας πώς να είστε διεκδικητικοί θα σας βοηθήσει να κερδίσετε και να πάρετε αυτό που θέλετε. Χωρίς διεκδικητικότητα θα χάσετε τον έλεγχο της ζωής σας και θα βρεθείτε να ζείτε στην ιδέα κάποιου άλλου για το πώς θα έπρεπε να είναι η ζωή, να αποφεύγετε να είστε υπεύθυνοι και να αναλαμβάνει την ευθύνη της ζωής σας κάποιος άλλος που θα μπει μπροστά. Μπορεί να είναι ένας γονέας, ο σύζυγος, στην περίπτωση ενός ηλικιωμένου ατόμου ίσως ένα τα παιδιά του. Αν ποτέ δεν κατακτήσετε την ικανότητα να διεκδικείτε για τον εαυτό σας, να παίρνετε τις δικές σας αποφάσεις και να ζείτε τη δική σας ζωή κάποιος σίγουρα θα μπει μπροστά και θα το κάνει για σας.
Το να θέλετε να διεκδικείτε για τον εαυτό σας δεν σημαίνει επίσης ότι κατηγορείτε τους άλλους για τις αποφάσεις σας και επιρρίπτετε ευθύνες. Παράδειγμα, “ο σύζυγός μου δεν μου άφησε τίποτα όταν πέθανε, οπότε δεν φταίω εγώ που θα έχω να ζήσω με τα παιδιά μου για το υπόλοιπο της ζωής μου”. Δηλαδή αντί να αναλάβετε την ευθύνη για τις αποφάσεις σας, επιλέγετε να γίνετε εθελοντικά θύμα και να κατηγορήσετε κάποιον άλλον. Η ανάληψη πλήρους ευθύνης δεν είναι μια εύκολη υπόθεση διότι επέρχονται ερωτήματα για τον καθένα, όπως, τι θα συμβεί αν διεκδικήσω για τον εαυτό μου το συγκεκριμένο πράγμα και τι θα γίνει αν προσπαθήσω να δημιουργήσω το δικό μου πεπρωμένο; Δεν έχω πετύχει ως τώρα, τότε τι θα κάνω; είναι φυσιολογικό να είστε φοβισμένοι διότι είναι μέρος της ανθρώπινης φύσης. Έχετε κατά νου ότι όλες οι αποφάσεις έχουν συνέπειες και καθώς μαθαίνετε να είστε διεκδικητικοί, μαθαίνετε επίσης να εμπιστεύεστε τον εαυτό σας όταν παίρνετε αποφάσεις. Αυτό είναι το πολύ σημαντικό κέρδος από όλη αυτή την εξελιχτική διαδικασία.
Οι σκέψεις σας επηρεάζουν τον κόσμο σας, “δεν υπάρχει τίποτα καλό ή κακό, αλλά η σκέψη το κάνει έτσι” είχε πει ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ. Το να σκέφτεσαι σημαίνει να δημιουργείς. Οι σκέψεις σας δημιουργούν την πραγματικότητά σας, γιατί επηρεάζουν τις πράξεις και τη συμπεριφορά σας κι έτσι μία αλλαγή στις σκέψεις σας θα οδηγείσει σε μία αλλαγή στη συμπεριφορά σας και τελικά αλλαγή στον κόσμο σας.
Τι λέτε στον εαυτό σας σας; Μήπως οι παρακάτω αρνητικές δηλώσεις σας φαίνονται γνώριμες; “απλά δεν είμαι αρκετά έξυπνος-νη”, “ποτέ δεν τα κατάφερα πριν, γιατί να είναι διαφορετικά τώρα;”, “οι άνθρωποι αρνούνται να ακούσουν γυναίκες σαν εμένα”, “οι άνθρωποι αποφασίζουν και δεν μπορώ να κάνω τίποτα για αυτό”, “είμαι πολύ νέος”, “είμαι πολύ γέρος”.
Ξεκινήστε επιλέγοντας να μάθετε πώς να είστε πιο δυναμικοί από σήμερα, σίγουρα θα χρειαστεί και ένα καλά μελετημένο σχέδιο. Θα υπάρξουν μέρες που θα αναρωτιέστε αν μπορείτε να διατηρήσετε και να ακολουθήσετε το σχέδιό σας. Αν βρίσκεστε σε αυτή τη θέση υπενθύμισε στον εαυτό σας τα οφέλη που θα απολαμβάνετε όταν συνεχίζετε να είστε διεκδικητικοί. Η διατήρηση των πλεονεκτημάτων στο μυαλό σας θα σας βοηθήσει επίσης να διατηρήσετε την νέα αυτή συμπεριφορά σας. Κάθε άτομο πρέπει να αξιολογήσει και να αποφασίσει τι είναι σημαντικό και τι όχι. Το να είσαι διεκδικητικός σημαίνει να επιλέγεις για τον εαυτό σου, πού θέλεις να βρίσκεσε και με ποιον, σημαίνει να επιλέγεις τι θα κάνεις, τι θα λες και τι θα πιστεύεις. Τι σας εμποδίζει να είστε πιο δυναμικοί; τι σας εμποδίζει να περνάτε τις δικές σας αποφάσεις; φοβάστε ότι δεν θα είστε καλοί σε αυτό; ή φοβάστε ότι θα γίνεται τόσο καλοί σε αυτό που θα αλλάξει ολόκληρη ζωή σας;
Η διεκδικητικότητα όπως προαναφέρθηκε είναι μία συμπεριφορά η οποία μαθαίνεται και πιθανόν δεν σας διδάχτηκε. Όταν μεγαλώνετε χωρίς να το γνωρίζετε αυτό και αναπτύσεστε με ορισμένα πρότυπα συμπεριφοράς που δεν υποστηρίζουν την διεκδικητικότητα πέφτετε σε μία παγίδα που συνεχώς αναρωτιέστε, γιατί η ζωή σας δεν είναι αυτή που θέλατε. Ο ορισμός του παράλογου είναι να κάνεις τα ίδια πράγματα με τον ίδιο τρόπο, αλλά να περιμένεις διαφορετικά αποτελέσματα. Αν δεν το έχετε κάνει ποτέ στο παρελθόν, το να μάθετε να διεκδικείτε για τον εαυτό σας, παράγει μία αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο χειρίζεστε την ίδια την προσωπικότητά σας. Γίνετε διεκδικητικοί και επιβεβαιώστε τον εαυτό σας κάνοντας τα πράγματα με διαφορετικούς τρόπους και παράγοντας ένα διαφορετικό αποτέλεσμα. Διεκδικήστε για τον εαυτό σας και αλλάξτε τη ζωή σας. Αν συνεχίσετε να κάνετε αυτό που κάνατε πάντα θα συνεχίσετε να έχετε αυτό που είχατε πάντα, αν κάνετε κάτι διαφορετικό θα έχετε κάτι διαφορετικό ως αποτέλεσμα. Δυστυχώς ορισμένα από τα πρότυπα συμπεριφοράς που μάθατε στη ζωή σας γίνονται αυτόματα, δεν σκέφτεστε πλέον καν την αντίδρασή σας, δεν επιτρέπετε στον εαυτό σας να αξιολογήσει την αιτία και το αποτέλεσμα αυτής της συμπεριφοράς, απλά είναι σαν να πετάτε με τον αυτόματο πιλότο και σας φαίνεται ευκολότερο να μην σκέφτεστε για τις συνέπειες να αλλάξετε τη ζωή σας προς το καλύτερο. Μερικοί άνθρωποι φαίνεται να είναι στο έλεος των άλλων, να μην μπορούν να πάρουν τις δικές τους αποφάσεις ή να μην είναι υπεύθυνοι για τη ζωή τους. Αφήνουν τους άλλους να τους καθοδηγούν λέγοντάς τους τι να κάνουν. Το θλιβερό είναι ότι το έχουν επιτρέψει αυτό να συμβαίνει για αρκετά χρόνια και κάποιοι από αυτούς τους ανθρώπους μπορεί να μη βρουν ποτέ το δικό τους δρόμο, ενώ άλλοι μπορεί απλά να ξεσπάσουν μία μέρα στο περιβάλλον τους και αυτού του είδους η απότομη αλλαγή συμπεριφοράς να αφήσει τους πάντες μπερδεμένους και να οδηγησει σε κατεστραμμένες σχέσεις και κατεστραμμένες φιλίες. Όταν αποφασίσετε να γίνετε διεκδικητικοί πρέπει επίσης να συνειδητοποιήσετε ότι αυτή η συμπεριφορά πρέπει να ενισχύεται καθημερινά. Η διεκδικητικότητα δεν είναι μία πανάκεια για όλα τα άσχημα συναισθήματα σας, είναι ένας τρόπος διαχείρισης της ζωής σας. Το συμβουλευτικό κέντρο του πανεπιστημίου του Ιλινόις αναφέρει, η διεκδίκηση για τον εαυτό σας ή η διεκδίκηση του εαυτού σας δεν θα σας εγγυηθεί απαραίτητα την ευτυχία, ούτε την ειδική μεταχείριση από τους άλλους, όπως επίσης δε θα λύσει όλα τα προσωπικά σας προβλήματα ή θα εγγυηθεί ότι η απέναντη πλευρά θα είναι κι αυτή διεκδικητική και όχι επιθετική. Το γεγονός ότι διεκδικείτε δε σημαίνει ότι θα παίρνετε πάντα αυτό που θέλετε, ωστόσο η έλλειψη διεκδικητικότητας είναι σίγουρα ένας από τους λόγους για τους οποίους συμβαίνουν συγκρούσεις στις σχέσεις και πολλές φορές αποτυχίες στο πλάνο της ζωής.
Η αμοιβαιότητα λειτουργεί επίσης μαζί με την διεκδικητικότητα, το να θέλετε να περνάτε τις δικές σας αποφάσεις, δεν απαιτεί να πράξετε κάποια αδικία σε ένα άλλο άτομο. Το να είστε διεκδικητικοί δεν σας δίνει την άδεια να βάλετε κάποιον άλλον στην άκρη, να αναλάβετε τη ζωή του άλλου ή να πάρετε αποφάσεις για αυτόν.
Η διεκδικητικότητα αφορά εσάς και τη δική σας ζωή, αφορά τις αποφάσεις σας και τις συνέπειες τους. Να θυμάστε παίρνετε ότι δίνετε, ο τρόπος με τον οποίο συμπεριφέρεστε στους άλλους σχετίζεται με το κάρμα το οποίο απλά δηλώνει ότι, ότι φεύγει από εσάς έρχεται σε εσάς. Η διεκδικητικότητα έχει να κάνει με το να παίρνετε αυτό που θέλετε και να χτίζεται μόνιμες σχέσεις με τους ανθρώπους γύρω σας και λειτουργεί μία χαρά όταν τη χρησιμοποιείτε με διπλωματία. Μπορείτε να διεκδικήσετε για τον εαυτό σας χωρίς να πληγώσετε τα συναισθήματα των άλλων. Η πραγματική ουσία της διεκδικητικότητας είναι, καθώς αποκτάτε αυτό που θέλετε στη ζωή κερδίζετε την υποστήριξη των ανθρώπων που θα ήθελαν να σας δουν να πετυχαίνετε.
Συνέχεια σε επόμενο άρθρο
